Bestaat er een relatie tussen

Hooggevoeligheid - HSP, Trauma en PTSS?

Er is sprake van HSP (Highly Sensitive Person) oftewel hooggevoeligheid (ook wel aangeduid als hoogsensitiviteit), wanneer men op zintuigelijk vlak niet alleen veel en gedetailleerd waarneemt (fijnmazige waarneming), maar ook nog eens diep verstandelijk (cognitief) en vooral ook voelend en verbindend waarneemt.

Het is inmiddels wetenschappelijk onderbouwd dat het zenuwstelsel van een hoogsensitieve persoon anders werkt dan dat van anderen.

Demografisch kunnen we stellen dat ongeveer 15-20% van alle mensen HSP is. Dit betekent dus dat ongeveer 80%+ van de populatie dit niet is. Hier begint dan ook wel meteen een van de moeilijkste aspecten voor iemand die HSP is. Men komt in het algemeen meer mensen tegen die niet HSP zijn dan wel.

Hieronder enkele voorbeelden van aspecten die men vaak ziet bij een HSP. Let wel, dit is geen complete lijst en er bestaat geen 'standaard HSP'. Dit komt doordat de specifieke kenmerken een aanvulling vormen op de unieke persoonlijkheid van iemand. Sommige mensen hebben vele, terwijl anderen, maar enkele van de onderstaande kenmerken vertonen. Dit zegt helemaal niets over het bestaande effect van de kenmerken op het leven van een HSP.

Let op: Er bestaat nogmaals geen 'standaard' HSP. HSP is namelijk een onderdeel van iemands persoonlijkheid, maar belangrijk is wel dat het een heel bepalend deel van iemands persoonlijkheid is. Je kunt onbewust niet leven als HSP – doe je dit wel, dan komt er een moment waarop het niet meer gaat. Dit hoeft niet altijd als gevolg van Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) als gevolg van PTSS en trauma te zijn, maar vaak wel.

Het is dan ook zaak om vooral niet het advies van 'specialisten' te volgen om deze aspecten te onderdrukken, te ontkennen, of erger nog, zich te gaan gedragen alsof het geen onderdeel zou zijn van iemands persoonlijkheid. Net doen alsof je dus niet HSP bent.

Zoals ik vaak hoor in de praktijk – het advies wat gegeven wordt om je niet overal mee bezighouden, maar niet overal op letten en toch niet zoveel over alles na te denken, alles niet zo complex te maken. Dit soort advies betekent alleen maar dat iemand met HSP nog minder zichzelf kan zijn en wederom niet gehoord en niet gezien is voor wie hij of zij is. De gevolgen zijn dan ook niet te overzien – men loopt uiteindelijk volledig vast.

Velen vinden het vervelend wanneer ze ofwel zelf tot de realisatie komen, of verteld worden door een professional dat men HSP als onderdeel van hun persoonlijkheid heeft. Men verzet zich hier dan ook vaak tegen, in ieder geval kortstondig zeker. Dit komt ook doordat er in bepaalde kringen best wel een taboe kan heersen op dit label.

Het in kaart brengen van hoogsensitiviteit (HSP) in het bijzonder in hoog risico beroepsomgevingen, heeft meer dan sterke en positieve invloed op vermindering van ziekteverzuim en de ontwikkeling van Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) als gevolg van PTSS en trauma – en de vaak hieruit resulterende arbeidsongeschiktheid.

Vanuit een professioneel perspectief zorgt het ervoor dat mensen in hoogrisico- beroepen 'zichzelf' kunnen zijn, op een juiste plek ingezet kunnen worden en hierdoor optimaal kunnen functioneren – wanneer iemand de kennis en capaciteiten, kortom de professionele kwalificaties heeft, kun je je geen meer geschikte persoon, dan een 'HSP'er' bedenken in bijvoorbeeld functies bij forensische opsporing; luchtmacht (piloot); politie recherche; marine, militaire special ops, etc.?

Wanneer men geen kennis heeft hoe de eigen persoonlijkheid is opgebouwd, met HSP als onderdeel – leidt het met of zonder trauma (en later in ±20% van de gevallen het ontstaan van PTSS) altijd een stok in het prestatiewiel. Men loopt vast en kan uiteindelijk niet meer (presteren).

HSP is met nadruk geen persoonlijkheidsstoornis en zeker geen stoornis, maar een positief aspect en onderdeel van iemands persoonlijkheid. Het is een kracht, maar alleen als dit ook bewust zijn plek kan hebben in het leven van de HSP en (het gevoel) daardoor ingezet kan worden als kracht.

Het gaat in een holistisch PTSS en trauma hersteltraject dan ook vooral niet om het label van HSP, maar om de informatie dier erin verborgen ligt. Dat het ontstaan van trauma en later PTSV geen 'toeval' is, maar een afgeleide van HSP. Ook de informatie die schuil gaat in de kracht die er voor iemand in verborgen ligt.

HSP worden door niet-HSP vaak als overgevoelig of zelfs als emotioneel labiel gezien. Dit is nonsens – er zit juist enorme kracht in het juist gebruik van het gevoel en het hieraan gekoppelde anders werkende zenuwstelsel van een HSP. Wel alleen wanneer dit bewust en op de juiste manier kan worden ingezet.

Wanneer iemand hoogsensitief is, kan men, ook al zou men dit willen, informatie niet anders verwerken, of anders met prikkels van buitenaf leren omgaan – het zenuwstelsel werkt simpelweg anders en het is een ware zwakte wanneer men onbewust hiervan door het leven gaat en men zich niet realiseert dat men anders is en vooral ook anders denkt dan ±80% van de bevolking.